Inflacioni psikologjik

Në psikologjinë jungiane, Fryrja (inflacioni psikologjik) i referohet një zgjerimi patologjik të Egos përtej kufijve të saj natyrorë, zakonisht si rezultat i një identifikimi me përmbajtje të pavetëdijshme, veçanërisht me arketipet.
Në këtë gjendje, Egoja beson se është më e madhe, më e rëndësishme apo më e fuqishme sesa në të vërtetë është, duke humbur lidhjen me vendin e saj real brenda psikës dhe botës.

Kjo fryrje është shpesh e pavetëdijshme dhe shfaqet si superioritet i pavend, ndjenjë e epërsisë morale ose arrogancë shpirtërore. Ajo mund të vijë pas përparimeve psikologjike, ndriçimeve intelektuale, përvojave mistike, apo edhe traumës.

Etimologjia

Fjala inflacion rrjedh nga fjala latine inflare:

in- (brenda) + flare (të fryhet)

Jungu e përdori këtë metaforë për të përshkruar egon e fryrë si një tullumbace me shumë ajër, që është larguar nga rrënjët tokësore dhe rrezikohet nga shfryrja.

Elaborim

Egoja duhet të ndërmjetësojë realitetin, të mbajë vetëdijen të bashkuar dhe të qëndrojë në kontakt me pavetëdijen. Por kur egoja identifikohet me një arketip, si Heroin, të Urtin, Profetin apo Shpëtimtarin, ajo fryhet.

Arketipi zotëron fuqi numinoze, transpersonale që nuk i përket individit. Kur egoja pretendon këtë energji si “timen”, ajo del përtej kufijve të saj.

Pasojat përfshijnë:

• Iluzione madhështie

• Elitizëm shpirtëror apo intelektual

• Siguri e tepruar në vete

• Mungesë vetëreflektimi

• Verbëri ndaj kritikës apo kufijve

Fryrja në zhvillimin psikologjik

Fryrja mund të ndodhë në faza të ndryshme të punës së brendshme ose procesit të individuimit:

• Pas një zbulimi: Dikush arrin një kuptim të fuqishëm dhe mendon se është “i zgjuar” apo mbi të tjerët.

• Gjatë përvojave shpirtërore: Përvojat mistike mund të çojnë në identifikim me hyjnoren apo me forca kozmike.

• Si kompensim pas një traume apo dobësie: Egoja, e dobësuar nga dhimbja apo pasiguria, mund të fryhet për t’u mbrojtur nga ndjeshmëria.

Në të gjitha rastet, egoja përpiqet të marrë diçka që në të vërtetë i përket shtresave të tjera të psikës: Vetes, arketipeve ose pavetëdijes kolektive.

Individuimi kërkon një dialog midis egos dhe Vetes, ku egoja mëson vendin e saj të duhur në tërësinë e psikës. Fryrja, përkundrazi, ndodh kur egoja uzurpon Veten, duke besuar se ajo është qendra e psikes, dhe jo vetëm një pjesë e saj.

Fryrja nuk është vetëm personale, por edhe kolektive: lëvizje fetare, ideologji politike dhe identitete kombëtare mund të përfundojnë në inflacion psikologjik, duke çuar kështu në projeksione masive, dhunë dhe verbëri morale.

Zbehja dhe përulësia

Antidoti i fryrjes është zbehja e vetëdijshme: një kthim i dhimbshëm, por i domosdoshëm. Kjo mund të ndodhë përmes:

• dështimeve

• përballjes me Hijen

• marrëdhënieve që na përulin

• ballafaqimit me pavetëdijen (p.sh., ëndrra, projeksione)

Individuimi kërkon që egoja të zbresë, të heqë dorë nga fantazitë e saj të fryra, dhe të hyjë në marrëdhënie të ndershme me Veten dhe të tjerët.

Kjo nuk është zvogëlim, por integrim: egoja gjen përmasën e vet të vërtetë dhe mëson të jetojë në shërbim të tërësisë, jo duke e uzurpuar atë.

Format e inflacionit psikologjik

Inflacioni psikologjik mund të shfaqet në mënyra edhe në mënyra më të rafinuara:

• fryrja morale: të besosh se je më etik apo më i ndërgjegjshëm se të tjerët

• fryrja si viktimë: të identifikohesh aq fort me vuajtjen sa të kthehet në një burim ndjesie të veçantisë 

• fryrja intelektuale: të ngjitesh pas njohurive apo koncepteve duke humbur lidhjen me ndjenjat dhe përulësinë

• fryrja shpirtërore: të përdorësh përjetimin mistik për të shmangur jetën e zakonshme apo përgjegjësitë etike
  
  

Këto forma duken të padëmshme, por përfshijnë zgjerimin e egos përtej kufijve të saj të shëndetshëm.

Fryrja është një nga grackat më të mëdha shpirtërore dhe psikologjike. Andaj egoja duhet të përvëlohet, zvogëlohet dhe riformësohet, derisa të mësojë t’i shërbejë Vetes, dhe jo ta imitojë atë.

“Ruaju nga urtësia e pa merituar,” paralajmëroi Jungu, “sepse fuqia që nuk është integruar kthehet në maskë”.